Başlangıç 
çalışma dosyasını indirmak için tıklayınız

Eğer şeyleri değiştirmek kolay olsaydı şüphesiz ki bir uzmanın yardımına ihtiyacımız olmazdı. Bu yardımı talep ederek, bu doğrultuda ilk adımı atmış oluyoruz. İstemediğimiz bir davranışı, duyguyu ve yaşantıları değiştirmek, kolay değildir çünkü şöyle ya da böyle davranmaya alışmışızdır. Çünkü bunların bir işlevleri vardır. Biyolojik yatkınlığımızın ötesinde çevrenin de etkisiyle böyle davranmayı öğrenmişizdir. Yeni bir tutum geliştirmek, bilinmeze, bize yabancı olan bir şeye doğru yol almaktır. Bilinmez ve yabancı şeyler korku verir. Bu yüzden genellikle şimdiki halimizden mennun değilsek eski halimize dönmek isteriz. Eğer olmak isteyecebileceğimiz bir eski halimiz yoksa değişemeyeceğimize inanırız yahut daha iyisi, bizim değiştiremeyeceğimiz şeylerin, çevremizin değişmesini bekleriz. 

Değişim demek kendimiz, dünyamız hakkındaki fikirlerin (kognisyonların), bu kognisyonların yol açtığı tutumların, davranışların değişimi demek. Eğer bir haldeysek bu hal gökten zembille inmemiştir. İzlediğimiz yolun ilk öğesi bu tespitten kaynaklanıyor. Öncelikle sorun ne? Neyi amaçlıyoruz? Bunu anlamamız gerekiyor. Kendimizi pek iyi hissetmiyorsak, genellikle sorunu ‘’herşey’’ olarak tanımlama eğilimindeyizdir. Gerçekten hayatımız olduğu biçimiyle ve tamamıyle içinden çıkılamaz sorunlardan oluşsaydı, herşeyi bir anda ve bütünü ile değiştirmeye çalışmamız olumlu bir sonuç verirmiydi? Kognitif terapistler bunun pek mümkün olmadığını düşünürler ve danışanlarına sorunlarını çözümlenebilir öğelere dönüştürme konusunda yardımcı olurlar. 

Bazen hem sorunu hem amaçlarımızı belirlemek kolay olmayabilir. Bu durumda hangi durumların ve tutumlarımızın bizin için hayatta bir problem oluşturduklarını, bu tutumların hangi yönlerinin öncelikli olarak değiştirmek istediğimizi terapistin yardımıyla tespit ederiz. 

Bu tespit ettiğimiz şeye sorunlu hal diyelim. Basitçe, çevre ve biyoloji faktörünü dışarda bırakarak sorunlu halimiz üç öğeden oluşur:

Bu üç öğe birbirlerinden karşılıklı olarak etkilenirler. Birbirlerine bağlıdırlar ve birbirlerini belirlerler. 

Psikoterapi sorunlu halin bu üç boyutunun, ne zaman ve nasıl ortaya çıktığını, ne boyutta olduğunu inceler, belirler ve bu üç boyuta etkide bulunarak sorunlu hali değiştirir. Bu boyutların incelenmesi, bir şeyi yaparken veya yapmazken ne hissediyorum ne düşünüyorum da şöyle veya böyle bir tutum geliştiriyorum sorularını kendimize sormakla başlayabilir. Bu inceleme, sorunlu halin şimdi ve burda, nasıl varolduğunu ve devam ettiğini, geçmiş yaşantılarımızın buna etkisinin neler olduğunu anlamaya yöneliktir.

Yorumlar